8 Mart Dünya Kadınlar Günü vesilesi ile başarılarıyla üne kavuşmuş ve sayısız eserlere imza atmış ünlü kadın mimarları saygıyla anıyoruz.
Kadınların ekonomik, siyasi ve sosyal başarılarının kutlanmasına ayrılan bu günde, adını tüm dünyaya duyuran ünlü kadın mimarlara göz atalım.
Zaha Hadid
Ünlü kadın mimarlar arasında en öne çıkanlardan biri Zaha Hadid’dir. Irak asıllı İngiliz vatandaşı olan Zaha Hadid dekonstrüktivist bir mimar. 2004’te Pritzker Mimarlık Ödülü’nü kazanan ilk kadın mimar oldu. Beyrut Amerikan Üniversitesi’nden Onur Diploması ve Birleşik Krallık’tan Britanya İmparatorluk Nişanı aldı. 2008 yılında Forbes dergisinin “Dünyanın En Güçlü 100 Kadını” listesine 69’uncu sıradan giriş yapan Zaha Hadid’in Londra’da yer alan bir mimarlık bürosu da vardı. Zaha Hadid mimarisinden örnekler için tıklayınız.
31 Mart 2016’da geçirdiği kalp krizi sonucu Miami’de hayatını kaybetti. Londra Olimpiyatları’nda yüzme ve atlama yarışları düzenlenen Aquaric Centre, Glasgow Ulaştırma Müzesi’ni geliştirmek amacıyla tasarlanan ve 2013 yılında Avrupa’da Yılın Müzesi ödülünü alan Riverside Ulaştırma Müzesi, İspanya’nın Zaragoza şehrinin önemli sembolleri arasına giren Köprü Pavyonu gibi pek çok başarılı çalışması bulunuyor.
Julia Morgan
1872 senesinde Kaliforniya’da doğan mimar ve mühendis Julia Morgan, Paris’te yer alan Ecole de Beaux-Arts‘tan mezun olan ilk kadın mimar olarak tarihe geçti. YWCA binaları ve Mills College’daki binalar da dahil olmak üzere kadınlara hizmet veren kurumlar için pek çok bina tasarladı. Ölümünün ardından AIA Altın Madalyası’nı alan ilk kadın oldu.
Münevver Belen
Türkiye’nin ilk kadın yüksek mimarı olan Münevver Belen, Güzel Sanatlar Akademisi’nin de ilk kadın mezunlarından biri. 1913 yılında İzmit’te doğdu, 1973’te İstanbul’da vefat etti. Modern tarzı benimsedi, İkinci Ulusal Mimarlık akımı’na paralel bir üslupla çalıştı. Çalışmalarının çoğunu Türkiye’nin ikinci kadın mimarı Leman Cevat Tomsu ile birlikte yürüttü.
Leman Cevat Tomsu
Benzer şekilde Münevver Belen’le birlikte Güzel Sanatlar Akademisi’nden mezun olan Leman Cevat Tomsu, modernist sade bir dil kullandı. 1940’lara doğru geleneksel vurgunun arttığı bir tasarım anlayışına yöneldi. Şehircilik konusunda Martin Wagner ile birlikte çalıştı. İTÜ’de akademisyen olarak da görev yapan Tomsu, mimarlık alanında önemli başarılar elde etti.
Anne Tyng
1920 yılında gözlerini Çin’de dünyaya açan Anne Tyng, Harvard Ünivesitesi‘nden mezun olan ilk kadın mimardır. Ünlü modern mimar Louis I. Kahn ile birlikte çalışmıştır. Bayan Tyng, doğal ve sayısal sistemleri binalara ve kentsel tasarıma uygulamanın yollarını araştırarak geometrik mimari hakkında kapsamlı yazılar yazdı. Mimarlık alanındaki teorileriyle tanınan Tyng, 2011 yılında 91 yaşındayken hayata gözlerini yumdu.
Norma Merrick
Amerika’nın ilk lisanslı Afro-Amerikan mimarı olan Merrick, Amerikan Mimari Enstitüsü’ne de seçilen ilk Afro-Amerikan kadın mimardır. O sadece New York’ta mimar olarak lisans alan ilk siyah kadın değil, aynı zamanda California’da da ilkti. Amerikan Mimarlar Enstitüsü’ne (AIA) üye olan ilk siyah kadındı ve daha sonra Enstitü’nün ilk siyah kadın Üyesi oldu. 1985 yılında, bir mimarlık firmasının (Siegel Sklarek Diamond) ortak sahibi olan ilk siyah kadın oldu; bu firma, o zamanlar ülkenin en büyük kadınlara ait mimarlık firmasıydı.
Lina Bo Bardi
Brezilya asıllı mimar, mobilya tasarımcısı, set tasarımcısı, gazeteci ve aktivist Lina Bo Bardi, Sao Paolo Museum of Art binasının mimarı olarak dünya çapında üne kavuştu. Ayrıca Brezilya’nın ilk modern sandalyesini tasarlayarak ülkenin mobilya tasarım anlayışını tamamen değiştirdi, Bugün, Bo Bardi en önde gelen ve sonuç veren Modernist mimarlardan biri olarak kabul ediliyor ve üretken yapıtları sadeliği, Modernizme bağlılığı ve mimarlığın ortak olanı, yerel olanı ve mimariyi nasıl yansıtabileceğine dair derin tefekkürleri ile takdir ediliyor.
Mualla Eyüboğlu
Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü’nden mezun olan Mualla Eyüboğlu, köy enstitülerinde çalıştı. Topkapı Sarayı’nın restorasyon çalışmalarına da katkı sağlayan Eyüboğlu, ressam ve şair Bedri Rahmi Eyüboğlu ile yazar Sabahattin Eyüboğlu’nun kız kardeşidir.
Cahide Tamer
Türkiye’nin ilk kadın mimarlarından Cahide Tamer, Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü’nde Sedat Hakkı Eldem‘den ders aldı. Restorasyon uygulamalarının belgelenmesi konusunda da, Türkiye açısından bir adım atılmasında öncü oldu. Restorasyon alanında önemli çalışmalara imza attı.
Harika Alpar Söylemezoğlu
Leman Cevat Tomsu ve Münevver Belen’den sonraki dönemde mimarlığa başladı. Güzel Sanatlar Akademisi’nde Sedat Hakkı Eldem ve Bruno Taut gibi akademisyenlerden ders alan Harika Alpar, cinsiyet ayrımcılığından dolayı kadın mimarlara önemli işler verilmediğini dile getirmişti. Ünlü mimar Kemali Söylemezoğlu ile evliydi. Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mimarlık Bölümü’nün ilk kadın mezunlarından olan Söylemezoğlu’nun 2010’da SALTAraştırma’ya arşiv bağışlamıştır. Harika-Kemali Söylemezoğlu Arşivi, mimar çiftin eğitim hayatları ve mesleki projelerinden muhtelif görsel, yazışma, eskiz ve teknik çizimin yanı sıra seyahat fotoğrafları ve kişisel belgelerinden oluşuyor.
